Stilstaan bij Doetinchemse oorlogsverhalen

"Er wordt altijd gezegd dat er in de stad geen Joodse onderduikers hebben gezeten", zegt streekhistoricus Berkhuysen. "Maar dat was wel het geval." Hij vertelt het verhaal van Annie en haar broer Johan Lebbink. Zij hadden ten tijde van de oorlog een tabakszaak in de Heezenstraat, waar Joodse onderduikers werden opgevangen. De bezetter kreeg er echter lucht van en rolde het onderduikadres op. Johan en enkele onderduikers werden in hechtenis genomen, Annie vluchtte. "Toen ze terugkwam in Doetinchem, heeft ze opnieuw een Joodse jongen in huis genomen", vertelt Berkhuysen. Annie en de Joodse jongen overleefden de oorlog, maar Johan stierf uiteindelijk in een concentratiekamp. Annie is postuum geëerd met de Yad Vashem-onderscheiding.

Volgens de streekhistoricus zijn er nog veel meer verhalen te vertellen als die van Annie en Johan Lebbink. "In Doetinchem is heel veel gebeurd", aldus Berkhuysen. Hij spreekt over een totaal van vijfhonderd doden in de stad, waarvan meer dan 140 sneuvelden tijdens de bombardementen. "De Achterhoek heeft behoorlijk geleden in vergelijking met de rest van Nederland", vindt historicus Berkhuysen. "Daar is opvallend weinig aandacht voor geweest, zowel landelijk als lokaal."

Dodenherdenking in de regio
In het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers is meer informatie te vinden over de Tweede Wereldoorlog in de regio. Donderdagavond wordt er onder meer op onderstaande plaatsen stilgestaan bij Dodenherdenking:

Aalten
Inwoners van Aalten herdenken de oorlogsslachtoffers tijdens twee minuten stilte aan de Wehmerstraat. Een leerling van het Schaersvoorde College zal een gedicht voordragen. Aansluitend wordt er een dienst gehouden in de Synagoge aan de Stationstraat.

Dinxperlo
Vanaf het Dr. Jenny Woonzorgcentrum vertrekken inwoners van Dinxperlo om 19.25 uur naar het Joods monument aan de Kwikkelstraat. Op dat moment is er gelegenheid om bloemen te leggen. Een stille tocht wordt vervolgens voortgezet naar het algemene herdenkingsmonument aan de Kerkstraat. Op deze plek zijn de belangstellende twee minuten stil.

Doetinchem
Doetinchem herdenkt de oorlogsslachtoffers bij het monument op het Mark Tennantplantsoen om 20.00 uur.

Didam
In Didam worden de twee minuten stilte bij het Monument voor de Gevallenen gehouden. Even daarvoor vindt er een stille tocht van Meulenvelden naar de plek van de herdenking plaats. De fakkel wordt gedragen door leden van Scoutinggroep Didam.

’s-Heerenberg
De herdenking begint om 19.00 uur in de Pancratiuskerk. Kinderen van de Mariabasisschool, de Openbare Basisschool ‘t Montferland en de Galamaschool zullen enkele gedichten voordragen. Daarna zal een stille tocht naar monument de “Goede Herder” aan de Oude Doetinchemseweg plaatsvinden, waar twee minuten stilte wordt gehouden.

Varsseveld
In Varsseveld start de herdenking al om 18.00 op het moment dat er bloemenkransen bij Rademakersbroek worden neergelegd. Vervolgens loopt een stoet mensen via verschillende plekken in de kern van Varsseveld naar de Prinses Irenestraat, waar twee minute stilte wordt gehouden.

Zelhem
De herdenking in Zelhem start met een bijeenkomst in de Lambertikerk om 19.25 uur. Vervolgens zal er bij het monument aan de Ruurloseweg twee minuten stilte worden gehouden. Daarna volgt een stille tocht over het kerkhof, langs de graven van de vliegeniers en andere oorlogsslachtoffers.

Borculo
Omstreeks 19.15 uur vertrekken inwoners van Borculo voor een stille tocht over de begraafplaats van de kerk aan de Steenstraat. De stoet stopt, na langs verschillende plekken te zijn gegaan, op de Algemene Begraafplaats aan de Deugenweerd. Daar zal er bij de graven van Engelse piloten twee minuten stilte in acht worden genomen.

Winterswijk
In Winterswijk worden de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog op verschillende plekken herdacht. Na de twee minuten stilte zal de nieuwe burgemeester Joris Bengevoord een toespraak houden.

Zevenaar
Belangstellenden verzamelen om 19.30 uur in het theater Het Musiater. Vanaf daar loopt een stoet naar het Raadhuisplein, waar burgemeester Jeroen Staatsen een toespraak zal houden en waar twee minuten stilte in acht zal worden genomen.

Ulft
Om 19.30 uur is er een herdenking bij het Monument voor de Petrus en Pauluskerk aan het Kennedyplein. Een vertegenwoordiger van de gemeente houdt aldaar een toespraak. Daar wordt twee minuten stilte gehouden voor de oorlogsslachtoffers.

Zeddam
In Zeddam verzamelt een stoet zich omstreeks 19.00 uur op het Gerrit Varwijkplein. Vervolgens vertrekt een stille toch naar het monument op de Paasberg aan de Bovendorpstraat. Op deze plek worden de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog herdacht tijdens de twee minuten stilte en verschillende kransen gelegd.

Foto: REGIO8