ANALYSE | Veiligheid voor vrouwen in de Achterhoek: erkenning, maar weinig resultaat

Gemeenten doen hun best om de algemene veiligheid te verbeteren. Hoewel dat fijn aanvoelt, helpt het zelden tegen wat vrouwen echt dwarszit. Zaken als lastige opmerkingen of donkere (afgelegen) plekken? Daar wordt nauwelijks iets aan gedaan.

Het verschil tussen algemene veiligheid en de veiligheid van vrouwen is in tal van gemeenten nog onduidelijk. Gemeenten hebben moeite met het opstellen van een gericht plan voor vrouwveiligheid, gericht op specifieke risico’s en oorzaken. Zo'n aanpak vraagt om concrete acties, die regelmatig geëvalueerd moeten worden. Die evaluaties gebeuren vaak niet, waardoor onzeker blijft wat daadwerkelijk helpt bij het vergroten van het veiligheidsgevoel onder vrouwen.

Toch groeit het besef dat vrouwen veiligheid anders ervaren dan mannen. Achterhoekse gemeenten worden langzaam maar zeker bewust dat er meer aandacht moet komen voor de veiligheid van vrouwen. Bewustwording is een belangrijke eerste stap. Maar dat besef leidt zelden tot echte aanpassingen op lange termijn. Obstakels zoals beperkte capaciteit, financiën en de inzet van politie beïnvloeden sterk wat er echt mogelijk is. De gemeenten zijn op dit moment aan het verkennen wat ze op dit moment kunnen doen.

In enkele gemeenten proberen ze de veiligheid te verbeteren door extra verlichting te plaatsen, camera’s te installeren en struiken en bosjes te snoeien. Die acties kunnen zorgen voor een beter gevoel, echter hoeft dat niet echt veiligheid te brengen. Er is weinig bewijs dat er daadwerkelijk minder incidenten zijn of dat vrouwen zich langdurig veiliger voelen. Extra verlichting kan een fietspad minder donker maken, maar doen niks aan (seksuele) intimidatie of angst voor geweld: enkele redenen waardoor vrouwen zich onveilig voelen.

Ook Trainingen voor mannen, zoals in Lochem, geven daarentegen hoopvolle signalen. Al valt nauwelijks vast te stellen hoe groot de impact écht is. De vraag is of het leidt tot ander gedrag en meer veiligheid voor vrouwen. Daarover bestaan nog twijfels. Zonder structurele evaluaties blijft het gissen.

De regio laat zien dat er een duidelijke wil is om te leren. Ze wisselen informatie uit en onderzoeken welke initiatieven ergens anders succesvol zijn. Samenwerking is daarbij cruciaal. Niet alleen tussen gemeenten, maar ook met maatschappelijke organisaties, politie, zorginstellingen en inwoners zelf. Door inwoners te laten meedenken, kunnen gemeenten sneller hoog risico-plekken vinden en acties controleren.

De gemeentelijke betrokkenheid blijft vaak beperkt tot incidentele bijeenkomsten. Zonder vrouwen regelmatig te consulteren, is het moeilijk om afspraken te maken die aansluiten bij hun belevingen en ervaringen.

Landelijke campagnes zoals Orange the World en Is dit liefde helpen gemeenten om het gesprek op gang te brengen. Inwoners zien beter wat er speelt bij misbruik door partners. De campagnes zijn belangrijk voor bewustwording, maar ze zijn incidenteel en daarom is het effect binnen de samenleving vaak tijdelijk. Het onderwerp wordt na zo’n campagneweek minder zichtbaar, en zonder opvolgende maatregelen gebeurt er weinig.

In sommige gemeenten, zoals Berkelland en Oost Gelre, geven vrouwen aan dat ze zich op bepaalde plekken minder veilig voelen. Bijvoorbeeld op (afgelegen) fietspaden of donkere plekken. Deze inzichten zijn erg waardevol voor gemeenten. Desondanks zijn er nog weinig stappen te zien om deze risicoplekken aan te pakken. Hoewel er nu vaker wordt gesproken over wat veiligheid voor vrouwen betekent, loopt het onderzoek naar effectiviteit van actie vast.

De Achterhoekse gemeenten laten zien dat veiligheid een belangrijk thema is, toch blijft de focus op vrouwen vaak nog achter. De eerste stappen richting een structurele aanpak zijn gezet: bewustwording en het verkennen van mogelijkheden. De plannen in de streek hebben vorm, ja. Alleen: goede bedoelingen garanderen geen resultaat.

De veiligheid van vrouwen staat op de agenda van de Achterhoekse gemeenten. Het wordt nu tijd voor een volgende stap, namelijk de maatregelen omzetten in de praktijk gericht op actuele situaties, specifieke risico’s en concrete vervolgstappen. Daar zijn ook evaluaties voor nodig, die nu nog te weinig worden gehouden.

De Achterhoekse gemeenten maken stappen. Verlichting, cameratoezicht en snoeiwerk zijn nuttig, maar pakken de kernproblemen niet aan. Er moeten concrete plannen komen, structureel worden geëvalueerd en vrouwen moeten betrokken worden om het verschil te zien.

Zolang deze stappen ontbreken, blijft de vraag open: maken de huidige maatregelen het dagelijks leven van vrouwen echt veiliger? De uitdaging voor de gemeenten is om te beginnen met langdurige verbeteringen die aansluiten bij de ervaringen van vrouwen.