De amateurkunst in Winterswijk staat onder druk. Vergrijzing, een tekort aan vrijwilligers én een ongelijke verdeling van cultuursubsidies vormen een serieuze bedreiging voor het rijke verenigingsleven in de Oost-Achterhoek. Maar Winterswijk laat het er niet bij zitten: met een nieuw convenant willen muziekverenigingen, theaterclubs, scholen en culturele instellingen samen optrekken om het culturele klimaat te versterken en de krachten te bundelen.
“Amateurkunst is veel meer dan een hobby,” zegt wethouder Sandra Metaal. “Het is een sociale pijler die dorpen levendig houdt.”
Slim voorsorteren op landelijke herziening
De gemeente Winterswijk doet mee aan een landelijk zogenoemd ‘fieldlab’, waarin wordt onderzocht hoe kunst en cultuur het sociale weefsel van kleinere gemeenschappen versterken. De aanleiding in een groter geheel zijn dat landelijke cultuursubsidies vooral in de Randstad blijven hangen. Van de 560 miljoen euro die het Rijk via fondsen als het Mondriaanfonds en het Fonds Podiumkunsten verdeelt, gaat ruim de helft naar Amsterdam. In mei uitte ook de Raad voor Cultuur scherpe kritiek op die scheve verdeling.
Diezelfde raad pleitte voor een nieuw systeem met provinciale afdelingen van cultuurfondsen. Gemeenten zouden daarin een grotere rol kunnen krijgen, al is daar nu nog geen budget tegenover gesteld. Winterswijk wacht niet af en sorteert alvast voor op zo’n verandering, zegt Metaal: “We willen voorkomen dat er straks geen plek meer is voor kunst en ontmoeting in deze regio. Dan droogt niet alleen het aanbod op, maar ook het talent vertrekt.”
Een convenant met handen en voeten
In het convenant dat onlangs werd ondertekend, spreken Winterswijkse verenigingen, scholen en instellingen af om intensiever samen te werken om de amateurkunst hoog te houden.Van het Gerrit Komrij College tot schouwburg De Storm, van corsoclubs tot muziekscholen: zij delen voortaan meer kennis, mensen en middelen. Denk aan het uitwisselen van penningmeesters, het delen van repetitieruimtes, en zelfs het gezamenlijk werven en delen van vrijwilligers.
Het convenant kwam mede tot stand onder begeleiding van Liza Westendorp van Cultuur Oost, een organisatie die een organisatie die
Zij organiseerde bijeenkomsten waarin vertegenwoordigers van cultureel Winterswijk elkaar letterlijk ontmoetten vaak voor het eerst.
“Er gebeurt veel in eigen bubbels,” zegt Metaal. “Nu ontstaan er nieuwe verbindingen. Dat brengt innovatie én perspectief.”
Minder versnippering, meer samenhang
De ondertekening van het convenant is geen eindpunt, maar een begin. In de recent vastgestelde cultuurnota gaf de Winterswijkse gemeenteraad al aan dat de lokale infrastructuur bovenregionale aantrekkingskracht heeft. De nieuwe aanpak moet ervoor zorgen dat die kracht behouden blijft, juist nu het vrijwillige verenigingsleven onder druk staat.
Tijdens de slotbijeenkomst, waar ook het convenant werd onthuld, presenteerde kunstenaar Kristie Legters een speciaal kunstwerk waarin de samenwerking symbolisch werd verbeeld. Daarna volgde een fotomoment op de trappen van Boogie Woogie, als zichtbaar teken van een gezamenlijke stap.
“Als je kijkt vanuit vier hoeken, samenwerking, eigenaarschap, creativiteit en bereik, kun je samen iets nieuws laten ontstaan,” zegt Westendorp. “En dan gaat het vanzelf rollen: het vliegwieleffect.”