LIVEBLOG: Het Achterhoeks Verkiezingsdebat

Presentator Aize Bouma zet de toon door te zeggen dat de PvdA en de SP in hun verkiezingsprogramma's 300 miljoen euro beloven aan de krimpregio's. "Er moet flink geïnvesteerd worden", aldus Hedin-Penninx, die wijst op het belang van openbaar vervoer en snel internet. SP-kandidaat Futselaar wijst daarnaast naar de provincie. "Gelderland is de rijkste provincie van Nederland. De provincie mag vanavond niet weg zonder toezeggingen te doen."

Ook de ChristenUnie en D66 willen investeren. "De regio zit aan het dak van wat het zelf kan doen", zo zegt Jetten (D66). De VVD wil niet blind geld uitgeven: "Je kan de krimp niet bestrijden door geld ertegenaan te smijten in een fonds", aldus VVD'er Ten Broeke. "De kern is dat de economie van Nederland gaat groeien."

Het CDA doet geen harde beloften, maar ziet dat krimpgebieden hulp nodig hebben. "Ze moeten vooroplopen met digitale infrastructuur", aldus Omtzigt. "We moeten belemmeringen weghalen en voorzieningen op peil houden." GroenLinks wil zich inzetten om primair onderwijs in stand te houden. Daarnaast hecht Grashoff groot belang aan de recreatieve mogelijkheden van de regio.

Sloopfonds
Het gesprek gaat vervolgens naar een vastgoedfonds. "We moeten erin investeren", stelt Grashoff (GroenLinks). VVD en SP zijn grote tegenstanders. "Ik weet niet of dat gaat werken", aldus Ten Broeke. "We moeten niet van ieder probleem een nationaal probleem maken. We moeten eerst belemmeringen in regelgeving wegnemen." De SP wijst naar woningcorporaties: "Ze moeten meer mogelijkheden krijgen. "

D66 is voorstander van een vastgoedfonds: "Ik zie echt een rol voor de overheid", aldus Jetten. "We moeten de verhuurdersheffing in krimpgebieden vrijstellen. Zo kan je van koopwoningen sociale huurwoningen maken." ChristenUnie wijst op het belang van duurzaamheid bij het omvormen van vastgoed: "Een beetje geld uit Den Haag moeten we durven inzetten."

Glasvezel als nutsvoorziening
Presentator Bouma vraagt zich af of glasvezel een nutsvoorziening moet zijn. "Als je dat doet, gaat Nederland failliet", aldus Futselaar (SP). "In Zwolle hebben we ook niet overal internet." D66 is verbaasd: "Dat vind ik een goedkope uitspraak", zegt Jetten, die het eens is met Bouma. "Smart Industry en boeren hebben snel internet nodig."

Alle aanwezige partijen willen dat de regelgeving vanuit Den Haag wordt versoepeld, zodat de overheid zich actiever kan bemoeien met de aanleg van glasvezel.

Spoedeisende hulp onder druk
Het gesprek neemt een andere wending. CDA'er Omtzigt wijst erop dat D66, GroenLinks, PvdA, VVD en ChristenUnie volgens hun ingeleverde doorrekeningen willen bezuinigen op de spoedeisende hulp door centrering van de diensten. De zorg in de ziekenhuizen in Doetinchem en Winterswijk zou onder druk komen te staan. "Dit is niet fair", countert Ten Broeke (VVD). "Er staat in geen enkel programma dat de spoedeisende hulp wordt gesloten. Mensen worden nu ongerust. We moeten elkaar wel zuiver weergeven."

Omtzigt wijst nogmaals op de doorrekeningen, waarop Ten Broeke reageert: "De kans dat dat in Amsterdam gebeurt is vier keer zo groot. Nogmaals Pieter, geweldig dat je dit hebt uitgevogeld, maar door hier dit verwijt aan te koppelen zou het je sieren om het correct weer te geven." Omtzigt zet door: "Ik hoop een toelichting te krijgen voor de verkiezingen."

Tweede deel: Smart Industry
De discussie over Smart Industry begint met de vraag of er meer ondersteuning moet zijn voor technisch onderwijs. De SP is het daar niet mee eens: "Ondernemers moeten zelf het onderwijs opzoeken", aldus Futselaar. Rob Jetten (D66) wijst op het belang van omscholing: "Juist technisch onderwijs voor de veertiger en de vijftiger is van belang. Als je jaren geleden bent opgeleid, zijn de banen van nu niet de banen waar je voor bent opgeleid. We trekken miljoenen uit voor omscholing."

De VVD wil ook de portemonnee trekken. "Dit is een taak voor de rijksoverheid", aldus Ten Broeke, die laat weten 200 miljoen te reserveren voor innovatie in het onderwijs "Dit zijn precies de innovaties waar het terecht moet komen", zegt hij over projecten van Graafschap College. GroenLinks wijst net als D66 op het belang van omscholing. "Dat is slecht geregeld", aldus Grashoff. "Het is in Den Haag een leven lang lullen geworden, in plaats van een leven lang leren."

Grensproblematiek
Moet Duits een verplicht vak worden? De ChristenUnie vindt van niet: "Wij pleiten voor vrijheid op scholen", aldus Drost. GroenLinks en PvdA wijzen op bestaande projecten en zien een verplichting niet als noodzakelijk. "Er gebeuren al heel veel mooie dingen", vertelt Hedin-Penninx. "Kijk maar naar Netterden." De VVD wil zich er sterk voor maken dat mbo-diploma's worden geaccepteerd in Duitsland: "We moeten de Duitse taal stimuleren, maar niet verplichten."

Derde deel: Bereikbaarheid
Presentator Bouma wil een deal tussen de kandidaat-Kamerleden over de Twenteroute. "Als je beloftes doet, moeten ze in je berekeningen zitten", vertelt Futselaar (SP), die niet wil investeren in de N18. "Het dubbele spoor tussen Arnhem en Winterswijk doen we wel." De ChristenUnie wil wel de beurs trekken. "Tussen Arnhem en Enschede mis je een stukje", aldus Drost. "Stop met de Randstad vol met asfalt leggen en kijk naar de regio. Wij willen daar investeren." GroenLinks sluit zich daarbij aan: "Minder asfalt in de Randstad, zodat hier meer asfalt kan komen."

De VVD spreekt waardering uit richting het CDA en de PvdA. "We hebben ons samen ingezet voor de N18", aldus Ten Broeke, die voorstander is van nieuwe aanpassingen aan de route. "Je moet wel bereid zijn er opnieuw in te investeren." Jetten (D66): "Zowel regelgeving als financiering moet worden versoepeld." Volgens D66 moet er worden gesproken met de verschillende regio's. Over de N18: "Twee keer twee rijstroken is niet haalbaar, maar je kunt overal goede inhaalstroken aanleggen."

Dubbelspoor
GroenLinks is groot voorstander van investeren in het spoor. "Het Rijk wil wel enorm investeren in het wegennet, maar niet in het spoor", aldus Grashoff. "De regionale spoorlijnen horen erbij. Aanleggen die handel, en elektrificeren." De SP is het daarmee eens: "Ik wil blind dubbelspoor aanleggen", aldus een duidelijke Futselaar. "Ik vind dit echt een prioriteit."
ChristenUnie vraagt zich af wie het aanleggen van dubbelspoor zal betalen: "Als je kijkt naar de investeringsruimte is dat nul", aldus Drost. D66 denkt dat er in de Kamer consensus kan worden gevonden voor investeringen. De VVD zet twijfel bij de beweringen van de andere kandidaat-Kamerleden. "Partijen doen wel beweringen", aldus Ten Broeke. "Maar ze laten niet weten wat de consequenties zijn. Ik heb gekozen voor de N18."

Annemieke Traag, voorzitter van de regio Achterhoek, sluit het Achterhoeks Verkiezingsdebat af. "Wij gaan ons veel meer laten horen." Op 10 mei treft een delegatie uit de regio enkele Kamerleden tijdens het Achterhoeks Lentediner: "Ik hoop jullie allemaal daar te zien", besluit Traag.

Foto: REGIO8